TÂM HUYẾT NHÀ GIÁO là bộ sách ra đời từ cuộc thi viết truyện ngắn về nhà giáo Việt Nam do Bộ GD- ĐT, Hội nhà văn VN, Công đoàn GD VN, NXB GD kết hợp tổ chúc. Cuộc thi đã tập trung về đề tài Nhà giáo VN trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Với khuôn khổ 13.5 x 20,5 cm, dày 368 trang, sách gồm 35 truyện ngắn được tuyển chọn từ hàng trăm truyện gửi tới tham dự cuộc thi .
Ấn tượng khi đọc các sáng tác dự thi là niềm hứng thú trước những trang viết đầy tâm huyết đúng như tên gọi của cuốn sách. 35 câu chuyện là bấy nhiêu hoàn cảnh, bấy nhiêu nỗi niềm của các thầy cô giáo, có người chỉ mới đặt chân vào nghề, có người đã sắp tạm biệt phấn trắng, bảng đen, lại có cả tâm tư học trò hướng về người dạy dỗ... Đặc biệt, các tác giả đã không tránh né những hiện thực cuộc sống đang là áp lực cho công việc của nhà giáo trong thời hiện đại. Có lẽ bởi nội dung phong phú như vậy mà sách sẽ mang đến cho người đọc những ham thích thực sự.
Rất nhiều sáng tác đọc xong chắc chắn sẽ khiến độc giả phải dừng lại để suy tư ngẫm nghĩ. Mỗi truyện ngắn là một mảng tâm tình, là một triết lí sống nhân hậu từ những tháng năm đứng trên bục giảng của người thầy. Có thể kể đến một số tên gọi như: Khung cửa chữ, Mùi thật thà, Giọi nước cho chút lá xanh, Điều không có trong giáo án ...vv Có một câu chuyện khá đặc biệt tạo ấn tượng buồn cho người đọc ngay từ những dòng đầu: “ Thầy Tụ đã chuyển về trại giam này được một năm. Hôm nay ngày 19, mai đã là ngày Hiến chương các Nhà giáo. Ngày Hiến chương năm nay thầy Tụ vẫn ở tù. Mấy ngày gần đây ông cảm thấy ân hận, vợ con ở nhà phải nghe lời gièm pha thay cho chúc mừng”.
Điều gì đã xảy ra để dẫn đến việc một thầy giáo phải rơi vào hoàn cảnh như vậy. Người đọc sẽ cảm thấy tò mò muốn được tìm hiểu nguyên nhân. Sau những trang văn kể về một chuyến thăm thầy và một bữa tiệc mừng ngày nhà giáo tại trại giam,nguời viết đã dùng nhiều lời lẽ ca ngợi tài năng và đức độ của thầy Tụ. Và nguyên nhân cũng đã được rõ: “ Một học sinh khóa trước làm ở ngân hàng, một học sinh khóa sau muốn vay tiền phát triển kinh tế trang trại lại không có gì để thế chấp, đã nhờ uy tín của thầy vay năm mươi triệu cho mình. Làm ăn thua lỗ, đến ngày phải trả cả vốn lẫn lãi, không còn khả năng hoàn lại số tiền trên, trò đã bỏ trốn! Thầy là người đứng tên vay nên phải chịu trách nhiệm ... ”
Hóa ra cuộc đời người thầy phải có những nỗi buồn và những bài học ngoài giáo án như vậy. Người đọc ngậm ngùi cho hoàn cảnh của thầy Tụ. Và ngậm ngùi hơn khi kết thúc truyện, sau khi thầy đi lao động ngoài trời và không tránh kịp một cơn mưa lớn, hơn nữa lại thêm tuổi cao sức yếu nên thầy đã ra đi vĩnh viễn vào cuối ngày 20/11.
Đọc trang truyện, chúng ta đau lòng và không thể không suy nghĩ về những bi kịch cuộc đời những con người nhân hậu như thầy Tụ vẫn phải gánh chịu .
Thế nhưng , bừng sáng trong toàn tập sách vẫn là một ý nghĩa cao cả về nhà giáo, đó là nghề cao quý, thiêng liêng sẽ tạo ra những giá trị thiêng liêng, cao quý cho cuộc sống. Câu chuyện của nhân vật Long trong Dưới tán xà cừ sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn điều đó. Long là một học trò cá biệt cuả thầy Trung. Bên cạnh các bạn Hoa, Thảo, Thùy..., những học trò nghèo xóm Bãi mà thầy Trung hết mực thương yêu, Long là học sinh con nhà khá giả, là người luôn để lại trong lòng thầy nhiều nỗi lo buồn. Long đã có rất nhiều những hành động ngỗ nghịch, đáng nhớ nhất là lần Long ném hòn chì vào mặt Hoa làm chảy máu và bỏ trốn. Thầy Trung dã tìm Long đến gần nửa đêm và dắt cậu bé về, xoa dịu sự giận dữ trong lòng người cha dữ đòn. Từ những lời khuyên bảo nhẹ nhàng, ân tình, thầy đã cảm hóa được cậu học trò nhỏ “bất trị”. Chi tiết sau cùng thật cảm động , vào phút cuối của thầy Trung trên giường bệnh, khi tất cả những người thân và học trò đã không có ai cùng nhóm máu tiếp cho thầy, bỗng nhiên như thần thánh, Long xuất hiện sau thời gian dài vắng mặt, trong bộ quân phục màu xanh lá: “Long gạt đám bạn bứoc vào phòng bác sĩ:
Tôi nhóm máu AB.
Bác sĩ ngỡ ngàng, mắt ánh lên tia nhìn hy vọng.
Anh là...- Tôi là học trò của thầy...
Dòng máu đỏ thắm chầm chậm chay từ cánh tay vạm vỡ của Long sang cánh tay mảnh khảnh chằng chịt gân xanh của thầy Trung. Mắt long lanh đăm đắm hướng ra ngoài. Bầu trời mênh mang, xanh thăm thẳm”
Câu chuyện kết thúc có hậu như một truyện cổ tích, và lan tỏa mãi trong lòng người là giá trị tinh thần vô giá, là tình người đằm thắm mà chính thầy giáo là người đã vun đắp miệt mài. Vẫn còn nhiều truyện ngắn hay mà chúng ta chưa điểm hết vì thời gian không cho phép.
TÂM HUYẾT NHÀ GIÁO sẽ là món quà tinh thần vô giá cho những người đi dạy- đi học. Vâng, cho dẫu cuộc sống nhiều biến động, những người làm thầy sẽ luôn biết vun đắp ước mơ cho thế hệ trẻ, luôn biết giũ gìn cho ngọn lửa của lòng mình luôn cháy mãi.